Unicef verwoordt het als volgt: 'Er zijn tal van voorbeelden van interactie tussen elk van de duurzame ontwikkelingsdoelen en de rechten van kinderen die deel uitmaken van het verdrag.
In 2015 nam de algemene vergadering van de Verenigde Naties 17 Ontwikkelingsdoelstellingen of Sustainable Development Goals aan. Deze doelen vormen een actieplan om tegen 2030 de mensheid te bevrijden van armoede en de planeet terug op de koers richting duurzaamheid te plaatsen (SDGs, s.d.).
Iedereen verdient een warm nest... Dat dit oh zo belangrijk is, kan je terugvinden in Artikel 19 van het kinderrechtenverdrag en artikel 16 van de duurzame ontwikkelingsdoelen.
Hoe kan ik als leerkracht vanuit mijn vakgebied hier een bijdrage toe leveren?
Artikel 19 kinderrechtenverdrag
Regeringen moeten ervoor zorgen dat er goed voor kinderen wordt gezorgd en hen beschermen tegen geweld, misbruik en verwaarlozing door diegene die voor hen zorgt.
Artikel 16 Duurzame ontwikkelingsdoelen
Bevorder vreedzame en inclusieve samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie voor iedereen en bouw op alle niveaus doeltreffende verantwoordelijke en toegankelijke instellingen uit.
Even kort over Vlaanderen...
In 1979 werd in Antwerpen het eerste Vertrouwensartscentrum opgericht. Het is pas eind jaren '80 dat de andere provincies volgden onder de naam 'Vertrouwenscentra kindermishandeling' en dat zij officiële erkenning kregen. Voormalig directeur van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant, en een bekend gezicht in Vlaanderen als voorspreker van onze jongeren, is em. prof. dr. Peter Adriaenssens.
Het Kinderrechtenverdrag is de eerste internationale tekst die kinderen expliciet als rechthebbenden erkent. Het verdrag bestaat uit 54 artikelen en 4 leidende principes. Op 20 november 1989 werd het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind goedgekeurd op de algemene vergadering van de Verenigde Naties. Landen die het verdrag tekenen, verbinden zich om er zich aan te houden. België deed dit op 26 januari 1990.
Jongeren bouwen mee aan de samenleving van vandaag en morgen. Ze hebben een stem. Als ze het moeilijk hebben, staan ze er niet alleen voor. Tal van organisaties streven het belang na van onze kinderen, onze jongeren, Zo geeft nupraatikover.be, een initiatief van De Vertrouwenscentra Kindermishandeling, een overzicht van chathulpverlening.
Door te werken als leerkracht aan kinderrechten, bouw ik een stukje mee aan artikel 16 van de SDG's of duurzame ontwikkelingsdoelen. Dit kan op verschillende domeinen, nl. in de klas, de school en nog ruimer de samenleving.
Doelgroep: derde middelbaar, psychologie en sociologie, humane wetenschappen
In het begin van mijn lerarenopleiding belichtte ik voor het eerst het thema kinderrechten in een microles. Ik werkte dit uit aan de hand van een concreet voorbeeld over pesten. Vier kinderrechten kwamen spelenderwijs aan bod:
- Artikel 28 en 17: Recht op onderwijs en informatie
- Artikel 19: Veiligheid en bescherming
- Artikel 16: Privacy
- Artikel 12: Eigen mening en inspraak
In een uitgebreidere les aan medestudenten, kwamen de verschillende opvoedingsstijlen aan bod:
- Het beeld van de 'pedagogische tik', maakte een maatschappelijke evolutie door
- Een rollenspel liet de leerlingen zich inleven als observator, opvoeder of het kind / de jongere
Psychologie is een vak dat mij als menswetenschapper ontzettend boeit. Via mijn stage kreeg ik de kans om mij in dit vak in te werken voor de tweede graad. Één van de lessen ging over hechting en de problematiek van verwaarlozing. In samenspraak met mijn vakmentor ben ik dieper ingegaan op het thema kindermishandeling. De cijfers liegen er immers niet om. Minstens 1 kind in elke klas krijgt te maken met een vorm van mishandeling (Sterckx, 2021).
Doelgroep: vierde middelbaar, filosofie, humane wetenschappen
Heel even maakte ik deel uit van een project als stagiaire leerkracht filosofie. In een internationale vakoverschrijdende projectnamiddag ‘In Europe’, werkte mijn stageschool en een Nederlandse school samen aan: 'Hoe moeten we omgaan met gender(on)gelijkheid?'. De leerkrachten begeleidden de leerlingen in het uitwerken van een documentaire vanuit de vakken filosofie, sociologie en Engels. Een aantal docu's brachten de problematiek rond mishandeling indringend in beeld. Het zijn onderwerpen die leerlingen niet koud laten!
En verder...
Ik denk dat veel scholen een warme school willen zijn, waar jongeren een stem hebben. Leerkrachten die samenwerken, goede netwerken in en buiten de school, een betrokken leerlingen- en ouderraad dragen hier allemaal hun steentje bij.
We moeten uiteraard niet blind zijn voor de vele uitdagingen. Het kinderrechtenverdrag en de duurzame ontwikkelingsdoelen staan er immers niet zonder reden.
Er lopen projecten op scholen rond pesten, vergroening, vrijwilligerswerk, ...
- Één van mijn tienerzonen werd actief in een project over pesten.
- Ik heb een school zien vergroenen waarbij ouder- en leerlingenraad betrokken werden.
- Zelf ben ik reeds verschillende jaren actief in het 'Brugfigurenproject' van het rode kruis. Kwetsbare jongeren in het lager onderwijs krijgen ondersteuning bij hun huiswerk.
Wat ik heel belangrijk vind, is dat projecten zeker niet alleen een mooi visitekaartje mogen zijn op een website van een school. Er dient met een open blik geëvalueerd te worden en samen met leerkrachten, leerlingen, ouders en andere actoren na te gaan of projecten moeten bijgestuurd worden.
20 november is Internationale Kinderrechtendag, een jaarlijks moment voor de school om het thema in de kijker te zetten.
Er zijn zeker tal van initiatieven die jongeren niet alleen in Vlaanderen, maar wereldwijd een warm hart toedragen. Een secundaire school kan ervoor kiezen zich te laten begeleiden om het label 'School for Rights' te verwerven. Via trajectbegeleiding worden scholen geholpen om kinderrechten helemaal te integreren in de schoolcultuur.
Maak jouw eigen website met JouwWeb