Ouderjaarsavond 2022 - drie vijftigers, drie teenagers en één twintiger - een gesprek over onderwijs in een notendop begeleid met hapjes, champagne en liters frisdrank:

Een lerarenopleiding, vele gesprekken over onderwijs, boekenwijsheid, youtube-wijsheid, ... later en niet te vergeten, twee teenagerzonen, hebben mij veel doen nadenken over onderwijs. Min visie over 'goed onderwijs' is een visie in ontwikkeling. Er zijn zoveel factoren die een rol spelen. 

Natuurlijk wil ik als leerkracht het beste voor mijn leerlingen, maar wat is het beste? 

  • Alvast een handig instrument om mijn eigen kijk hierop te onderzoeken, is het prioriteitenspel.
  • In de lerarenopleiding kregen we een aantal visies aangereikt over onderwijs. Een visie die mij aanspreekt is deze van Kris Van den Branden, hoogleraar taalkunde en lerarenopleider aan de KU Leuven, over 'duurzaam onderwijs'.
  • Peter Adriaenssens is iemand met ontzettend veel kennis en praktijkervaring in het ondersteunen van onze kinderen en jongeren. Ik betrek hem graag in het ontwikkelen van mijn eigen visie. 

Wat vind ik belangrijk in mijn onderwijs aan leerlingen? Waarom vind ik dit belangrijk? Met het prioriteitenspel ontwikkeld door HAN, een kennis- en onderwijsinstelling in Nederland, ging ik met deze vragen aan de slag. Ik neem er drie stellingen uit die voor mij herkenbaar zijn:

1. Ze met geduld, zorg en aandacht te begeleiden bij hun leerproces:
2. Dat de school hen uitdaagt hun potentieel te verwezenlijken:
3. Ze te zien als een waardevolle nieuwe generatie:

Waarom vind ik voorgaande stellingen belangrijk?

1. Leren gaat niet vanzelf
Het is iets dat jongeren stapsgewijs (kunnen) leren. In mijn lessen besteed ik daar aandacht aan. Het is een zoektocht van vallen en opstaan, samen met de jongeren. Jongeren hebben nood aan begeleiding. We verwachten soms te snel dat ze alles zomaar kunnen. Peter Adriaenssens zegt het zo mooi: 'Jongeren vasthouden op een manier die hen loslaat'.

2. Leerlingen uitdagen op een positieve manier
Samen met hen op zoek gaan hoe zij zich kunnen ontwikkelen tot verantwoordelijke mensen als lid van een sociale gemeenschap. Het is een mooi doel waar ik achtersta. Hoe kan ik dit als leerkracht nastreven?
Van der Hart bespreekt het in een artikel over 'Talenten herkennen en ontwikkelen: een hele uitdaging!'.

  • Langs de éne kant is het belangrijk om leerlingen echt te leren kennen en als leerkracht de leerlingen aansluiting te laten vinden met de leerstof.
  • Anderzijds kan de leerkracht leerlingen coachen in het ontdekken van nieuwe dingen. Leerlingen zelf keuzes laten maken in groepswerk, hen zelfstandig laten werken zijn voorbeelden daarvan.
  • De school kan ervoor kiezen om te werken aan 'sfeer op school'. De Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) en de Vlaamse Scholierenkoepel maakten samen deze website, die barst van de leuke tips. Dit past in het kader van het te voeren 'gezondheidsbeleid' van de school en de VakOverschrijdende EindTermen, een lijst van alles wat je zeker moet kennen als je het secundair onderwijs verlaat. De meter/peterwerking van een school vind ik als leerkracht bijvoorbeeld belangrijk als warm welkom en begeleiding door medeleerlingen voor nieuwe leerlingen.

3. Leerlingen van vandaag zijn de toekomst van morgen
Elke generatie kent 'kantjes' en heeft eigen uitdagingen.
Ik vind het belangrijk om na te denken hoe we in relatie met 'de andere', de samenleving van vandaag en morgen invulling kunnen en willen geven. Als leerkracht  besteed ik aandacht aan:

  • actualiteit betrekken in de les
  • samen nadenken over en het in praktijk brengen van 'duurzame ontwikkelingsdoelen'
  • wat kunnen we doen om 'leren' nu en in de toekomst 'leuk' en zinvol te maken ... we leren immers ons hele leven

Van den Branden is iemand met stevige roots in het onderwijs. Hij vertrekt van een heel positieve kijk om zijn 'Basisprincipes van duurzaam onderwijs' voor te stellen. Hij spreekt over duurzaam onderwijs waar iedereen, in een open mindset, stap voor stap en met een optimistische houding werkt aan beter onderwijs voor en door leerlingen. Het gaat hierbij om een samenwerking tussen leerlingen, leerkrachten, schoolteams, ouders, onderwijsondersteuners en overheid.

Kenmerken van 'duurzaam onderwijs' opgesomd door Van den Branden:

  • Laat geen talent verloren gaan. 
  • Spreek als school de natuurlijke 'energie voor leren' aan. Succesvolle leerervaringen zijn hierin van wezenlijk belang.
  • Een school waar leerlingen de competenties ontwikkelen die cruciaal zijn voor hun toekomstig leven en voor de toekomst van de planeet.

We moeten niet blind zijn voor de realiteit. In zijn discours over 'Opgroeien met inspiratie, creativiteit en passie' spreekt Adriaenssens (2021) o.a. over de stijgende kansarmoede in België, een grote bezorgdheid over de mentale toestand van de jeugd, hechting die door instabiele relaties te vaak getroffen wordt.
Maar daarnaast worden jongeren spoortrekkers in omgaan met diversiteit. "Normen en waarden die vroeger evident waren, worden nu door jongeren in vraag gesteld. Volwassenen onderschatten dat jongeren zelf diversiteit maken. Ze leren vandaag veel meer oefenen met het nemen van verschillende posities en dat is een talent dat gecreëerd wordt.”

Adriaenssens brengt een boodschap van hoop. Dat bekleeft! Dat geeft moed, naast al die andere mensen die zich inzetten voor onze samenleving, van jong tot oud. Dat geeft mij gewoon heel veel zin om er zelf als leerkracht te zijn voor onze jongeren.

Maak jouw eigen website met JouwWeb